Kıbrıs’ın kuzeyinde mülk sahibi olan Kıbrıslı Rum mülteciler, mülklerini kuzeyde bulunan Taşınmaz Mal Komisyonu'na (TMK) sattıktan sonra Kıbrıs Rum Vergi Dairesi'nin ağına düştü.

TMK’dan milyonlarca avro tutarında tazminat alan mülteciler tespit edildi

Politis’in elde ettiği bilgilere göre Güney Kıbrıs Vergi Dairesi, çeşitli araçlar ve bilgi kaynaklarını kullanarak TMK’dan milyonlarca avro tutarında tazminat alan mülteci vakalarını tespit etti ve ilgili geliri vergilendirme yoluna gitti. TMK tarafından yapılan tazminat ödemeleri bankacılık kuruluşları aracılığıyla gerçekleştiriliyor.

Kuzeyde TMK’ya başvuruları Kıbrıslı Rum avukatlarla iş birliği içinde komisyona ileten bir hukuk bürosunun internet sitesinde yayımlanan Kıbrıslı Rum mültecilere yönelik bilgi rehberine göre, tazminat, başvuranın tercih ettiği herhangi bir banka hesabına yatırılıyor. Sonuç olarak, para yabancı bir bankadaki hesaba yatırılmadığı sürece, denetleyici otorite olarak Kıbrıs Merkez Bankası işlemden haberdar oluyor.

Habere göre, başvuru süreciyle ilgili sorular için internet sitesinde Kıbrıs Rum cep telefonu numarası da bulunan aynı hukuk bürosu, tazminat miktarının taşınmazın güncel piyasa değeri ve 1974'ten bu yana yaşanan kullanım kaybı esas alınarak hesaplandığını belirtiyor.

TMK'nın tazminat taleplerini incelemesi ve değerlendirmesi birkaç yıl sürmektedir. Komisyon, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararının ardından Kıbrıs'ın kuzeyinde kurulmuştur.

674 milyon avro tazminat

TMK’nın web sitesinde yayınlanan rakamlara göre, 21 Kasım 2025 itibarıyla Kıbrıslı Rum mülteciler tarafından toplam 8.428 başvuru yapıldı ve bunlardan 2.144'ü incelenerek tamamlandı.

Komisyon tarafından, Kıbrıslı Rum başvuru sahiplerine toplam 591.200.892 İngiliz Sterlini veya 673.969.016 avro tazminat ödendiği belirtmektedir. Ayrıca, iki davada değişim ve tazminat kararı verildi.

TMK’nın beş davada Kıbrıs Rum mallarının iadesine ve sekiz davada iade artı tazminat kararı aldığı hatırlatılan haberde, bir davada Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümünün ardından iade kararı; bir başka davada ise kısmi iade kararı verildiği belirtildi.

Birkaç ay önce geniş yankı uyandıran en son olay, Mağusa’dan bir mülteciye ait mirasçılara 9 milyon avro ödenmesiyle ilgiliydi.

Başvurular kontrol noktasından alınıyor

Kuzeydeki çeşitli hukuk büroları, hükümet kontrolündeki bölgelerdeki hukuk bürolarıyla iş birliği yaparak, TMK'ye başvuruların iletilmesini sağlıyor. Web sitelerinde de belirtildiği gibi, bürolarına gelemeyen Kıbrıslı Rumlar için, (kuzeye hiç geçmedikleri veya araç kullanmadıkları vb. nedenlerle) geçiş kontrol noktalarından başvuruları teslim almayı teklif ediyorlar.

Kredi dolandırıcılığı 

Mülklerini TMK'ya satan mülteciler, Kıbrıs Cumhuriyeti Tapu Sicil Müdürlüğü'ne bilgi vermiyor. Dolayısıyla, Tapu Sicil kayıtlarına göre, bu mülklerin yasal sahipleri olarak görünmeye devam ediyorlar. Bu, ellerindeki tapuları kullanarak, Yükümlülüklerin Eşit Dağıtımı Merkez Ajansı aracılığıyla düşük faizli kredi alabilecekleri ve böylece sattıkları bir mülkü ipotek altına alabilecekleri anlamına geliyor.

Mülteci başvuru sahipleri için, Yükümlülüklerin Eşit Dağıtımı Merkez Ajansı tarafından onaylanan tutarlar, kuzeydeki veya ulaşılması zor mülklerinin değerinin %80'ine veya 85.000 avroya kadar (hangisi düşükse) olabilir. İlk konut satın alımı için konut kredisi başvurularında tutar 130.000 avroya kadar çıkabileceği gibi, mesleki faaliyet veya öğrenci kredisi başvurularında da Ajans tarafından garanti edilen azami tutar 105.000 avroya kadar çıkabilir.

Eğer bulunurlarsa…

Peki bir mülteci kuzeydeki mülkünü satıp aynı anda elindeki tapu senetleriyle Merkez Ajansı'ndan düşük faizli kredi alırsa ne olur?

Yükümlülüklerin Eşit Dağıtımı Merkez Ajansı'nın kuruluş ve işleyişine ilişkin Yönetmelik, böyle bir durumun tespit edilmesi halinde mültecinin kredi olarak aldığı parayı iade etmekle yükümlü olduğunu hükme bağlamaktadır.

Yönetmeliğe göre, “Faiz desteğinden yararlanılan kuzeydeki ya da erişilemeyen taşınmazı, ister destek onaylanmadan önce ister destek süresi içinde satış yoluyla elden çıkaran kişi, söz konusu taşınmazın satıldığı tarihten itibaren hesaplanan faiz desteği tutarını derhal Merkez Ajansı’na iade etmekle yükümlüdür. Bu düzenlemenin, yararlanıcının Merkez Ajansı ile imzalamak zorunda olduğu sözleşmede açıkça yer alması şarttır.”

İpotekli mülk için tazminat yok

TMK'nın kuzeydeki ipotekli taşınmazları tazmin etmediği unutulmamalıdır. Bu nedenle, kuzeydeki arazi parsellerini satılabilir hale getirmek için başvuruda bulunan mültecilerin dosyaları Merkez Ajansı’nda beklemededir.

Ulusal Dayanışma Fonu yasa tasarısı Meclis’te beklemede

Michalis Hadjistylianou imzalı haberde, ayrıca DISY'nin kuzeyde mülk sahibi olanlara mali destek sağlamak amacıyla, 'Kuzeydeki Mülklerin Kullanım Kaybı için Ulusal Fon' oluşturulmasını öngören yasa tasarısının Temsilciler Meclisi Mülteci Komitesi'nde beklediği kaydedildi.

DISY’ye göre, bu fonun kurulmasının, Kıbrıslı Rumlara ait kuzeydeki mülklerin TMK aracılığıyla satışının durdurulmasında ya da en azından azaltılmasında belirleyici bir rol oynaması bekleniyor.

Kaynak: Politis