KKTC Maliye Bakanlığı, Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi, Mali Bilgi Edinme Birimi, MABEB 2021 yılı Faaliyet Raporu’nu yayımladı.

Maliye Bakanı Olgun Amcaoğlu: Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasa Tasarısı ve Para Kambiyo Yasa Tasarısının yasallaşması hayatidir

Rapor’un önsözünü yazan Maliye Bakanı Olgun Amcaoğlu, “Günümüzde en çok uluslararası iş birliği gerektiren konuların başında gelen yasa dışı yollardan elde edilen gelirlerin yasallaştırılmasına ilişkin faaliyetlerin engellenmesi konusunda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de yasal düzenlemeler ve idari tedbirlerle üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmektedir. Konu ile ilgili çalışmalar, ülkemizde Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi bünyesinde 2008 yılında oluşturulan Mali Bilgi Edinme Birimi (MABEB) tarafından yürütülmektedir” ifadelerini kullandı.

Amcaoğlu, “Maliye Bakanlığı bünyesinde yürütülen çalışmalarda; teknolojinin etkin kullanımı ile birlikte mevzuatın, FATF (Mali Eylem Görev Gücü) tavsiye kararları, Avrupa Birliği Müktesebatı dikkate alınarak sürekli yenilenmesi sağlanmış ve hazırlanan yeni Yasa Tasarısı Resmi Gazete’de de yayımlanarak KKTC Cumhuriyet Meclisi alt komitesine gönderilmiştir. Ayrıca, MABEB’in personel eksikliğinin giderilmesi ve teknolojik altyapısının geliştirilmesine yönelik açılımlar da eklenmiş bulunan Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi Teşkilat Yasa Tasarısı hazırlanmış ve yasallaşması için çalışmalar devam etmektedir. MABEB’in mücadelede uluslararası müktesebata uyumlu ve etkin çalışabilmesi için her iki tasarının yasallaşması hayati önem arzetmektedir” vurgusu yaptı.

Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi Müdürü Burak Şöföroğlu: Yasa tasarıları yasallaşmalıdır

Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi Müdürü ve Suç Gelirlerinin Aklanmasını Önleme Kurulu Başkan Yardımcısı Burak Şöföroğlu da Rapor’a yazdığı önsözde, “Uluslararası mevzuata uyum sağlamak amacıyla, 2011 yılında başlatılan Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasa Tasarısı çalışmaları TAIEX [Technical Assistance and Information Exchange, Avrupa Komisyonu Teknik Yardım ve Bilgi Değişim] uzmanlarının teknik desteği ile uluslararası müktesebata ve standartlara uyumlu bir şekilde 2013 yılı içerisinde Cumhuriyet Meclisi’ne gönderilmiş ancak hükümet değişiklikleri nedeni ile Meclis alt komitesindeki görüşmeler tamamlanamamış ve son olarak 5 Nisan 2022 tarih ve 70 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yeniden Cumhuriyet Meclisi’ne gönderilmiştir. MABEB’in mücadelede uluslararası müktesebata uyumlu ve etkin çalışabilmesi için Tasarının yasallaşması hayati önem arzetmektedir” ifadelerini kullandı.

Şöföroğlu, “Ülkemizde suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi mücadelesinde kısıtlı personel ve teknolojik imkanlarla faaliyet gösteren MABEB’in, dünyadaki gelişmeler ile uyumlu bir şekilde faaliyet sürdürebilmesi için hazırlanan Yasa Tasarılarının yasallaşması” çağrısında bulundu.

Şube Bankaları açık ara Şüpheli İşlem Bildirimlerinde bulunuyor

Raporda, “4/2008 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasası ve Yasa tahtında yayımlanan Şüpheli İşlemler Kriterleri ile Şüpheli İşlem Bildirim Usul ve Esasları Tebliği, yükümlülerin para miktarına bakmaksızın tespit ettikleri şüpheli işlemleri, tespit tarihinden itibaren beş iş günü içerisinde Daireye bildirmeleri zorunluluğunu öngörmektedir” denilerek, Toplam Şüpheli İşlem Bildirimleri’nin 2017 yılında 789 iken 2018-2021 yıllarında sırasıyla 2.524, 1.108, 1.145 ve 849 olduğu kaydedildi.

Gelen ihbarlar ile ilgili yapılan incelemede ise, 2017 yılında 69 olan ihbar sayısının 2018- 2021 yıllarında sırasıyla 143, 115, 93 ve 78 olduğu belirtildi.

MABEB’e gelen ŞİB’ler, gönderildikleri kaynaklara göre değerlendirildiğinde; özel sermayeli bankalar, kamu bankaları, şube bankalar, döviz büroları ve Uluslararası Bankacılık Birimleri şeklinde bir dağılım göstermektedir. 

Yapılan incelemede, 2020 yılında; 

►Özel Sermayeli Bankaların 129 olan ŞİB sayısının yaklaşık % 2,32 oranında artış göstererek 2021 yılında 132 olduğu;

►Kamu Bankalarının 4 olan ŞİB sayısının % 50 oranında düşüş göstererek 2021 yılında 2 olduğu; 

►Şube Bankalarının 1.011 olan ŞİB sayısının % 29,28 oranında düşüş göstererek 2021 yılında 715 olduğu görüldü.

Şüpheli İşlem Bildirimlerinde en çok Öğrenci Profiline Uymayan Para Hareketleri için bildirim yapılıyor

Şüpheli İşlem Bildirimlerinde en çok bildirim yapılan kategorilerde ilk üç şu şekilde sıralandı:

►Öğrenci Profiline Uymayan Para Hareketleri;

►Müşteri Profiline Uymayan Para Hareketleri;

►Bet Bahis Şüphesi.

Kripto Para ve Sınır Kapılarında Yakalanan Nakdi Para Limiti Üstü Paralar ise 4 ve 5'inci sırada yer aldı.

2021 yılı itibarı ile MABEB’e gelen toplam bildirimlerin (Toplam ŞİB+İhbar) bölgelere göre dağılımı ise şöyle: 

►Lefkoşa bölgesi % 40,56; 

►Girne bölgesi % 35,38; 

►Mağusa bölgesi % 17,48; 

►Lefke bölgesi % 2.27; 

►İskele bölgesi % 2,05;

►Güzelyurt bölgesi % 1,83;  

►Yurt dışı % 0,43.

2021 yılında 181 dosyanın takip edilmesine, 671 dosyanın yeni bir gelişme olması halinde yeniden değerlendirilmek üzere durgun dosya kategorisine alınmasına, 203 dosyanın Hukuk Dairesi (Başsavcılık)’ne aktarılmasına, 45 dosyanın Para ve Kambiyo Yasası’na aykırılık teşkil ettiğinin ilgili makamlara bildirilmesine ve 10 dosyanın ilgili mercilere araştırma yapıp sonucunu MABEB’e bildirilmesi için aktarılmasına karar verildi.

2021 yılında Hukuk Dairesi (Başsavcılık)’ne aktarılması karara bağlanan 203 bildirim dosyasından 167 Soruşturma dosyası oluşturuldu

2018 yılında Kurul tarafından Hukuk Dairesi (Başsavcılık)’ne suç gelirlerinin aklanması ile ilgili soruşturma ve/veya tedbir kararı alınması amacı ile aktarılan bildirim dosyalarında yeni bir düzenlemeye gidilmiş ve birbirleri ile ilişkili olan bildirim dosyaları bir soruşturma dosyasında birleştirilerek Hukuk Dairesi (Başsavcılık)’ne gönderilfi. Buna göre, 2021 yılında Hukuk Dairesi (Başsavcılık)’ne aktarılması karara bağlanan 203 bildirim dosyasından 167 Soruşturma dosyası oluşturuldu.

2021'de 17 soruşturma sonucunda mal varlıklarına tedbir konuldu

2021 yılında Hukuk Dairesi (Başsavcılık)’ne 167 soruşturma dosyası aktarıldı. Bu dosyaların 150’si ile ilgili mal varlıklarına tedbir konulmaksızın soruşturma yapılması ve 17’si ile ilgili de soruşturma yapılması ve mal varlıklarına tedbir konulması talep edildi. Aktarılan 167 dosyanın tamamı ile ilgili Hukuk Dairesi (Başsavcılık) tarafından soruşturma başlatıldı ve 17’si ile ilgili de soruşturma başlatılarak mal varlıklarına 30 gün süreli tedbir kararı alındı.

Soruşturması tamamlanarak 4/2008 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasası tahtında ceza davası açılan dosyalara ilişkin olarak, 2019 yılında 2 olan ceza davası dosya sayısı 2020 yılında 7 ve 2021 yılında 9’a ulaştı. Ayrıca 2021 yılında; 2019 yılında açılan bir ceza davası sonuçlanarak müsadere emri verildi ve 2021 yılında açılan bir ceza davasında da sanıklara 3 yıl hapis cezası ve üzerinde tedbir emri bulunan emare paraya müsadere emri verildi.

2017-2021 yılları arasında El Konulan Suç Gelirleri toplamı 1.336.925,66 TL

4/2008 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasası tahtında müsadere edilen suç gelirlerinin KKTC Bütçesi içinde yer alan “El Konulan Suç Gelirleri Hesabı”na gelir olarak kaydedilmesi işlemleri MABEB tarafından takip ediliyor. 2021 yılında 143.012,83 TL’nin “El Konulan Suç Gelirleri Hesabı”na gelir olarak kaydedilmesi sağlandı. 2017-2021 arasında El Konulan Suç Gelirleri Hesabı”na gelir olarak kaydedilen rakamların toplamı ise 1.336.925,66 TL’dir.

MABEB ve Türkiye'deki MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu) arasında 2006 yılında imzalanan “Karapara Aklama ile ilgili İstihbari Finansal Bilgi Değişiminde İşbirliğine Dair Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yetkili Makamları Arasındaki Mutabakat Muhtırası”na ilaveten 2014 yılında imzalanan “Elektronik Ortamda Bilgi Alışverişi Yapılmasına İlişkin Protokol” ile 22 Ekim 2014 tarihinden itibaren her iki kurum arasındaki bilgi alışverişi elektronik ortamda yapılıyor.

MABEB MASAK'ın yanı sıra Birleşik Krallık Ulusal Suç Ajansı ve ABD Elçiliği'nden bilgi alabiliyor

MABEB'in soruşturma maksatlı bilgi taleplerinde MASAK'ın yanı sıra Birleşik Krallık National Crime Agency (Ulusal Suç Ajansı) ve ABD Elçiliği'nden de bilgi talep edildi. Talep edilen bilgilere MASAK dışında gerek İngiltere yetkili kurumu NCA gerekse de ABD Elçiliği yanıt verdi. Aşağıdaki tablolarda hangi sene hangi kurumlardan bilgi talep edildiği ve bilgi taleplerine verilen yanıtların grafikleri görülüyor:

Kaynak: MABEB Faaliyet Raporu

Raporu aşağıdaki pencereden kaydırarak okuyabilirsiniz: