İsrail Başbakanı Netanyahu, İran’ın nükleer programını dizginlemeye yönelik diplomatik bir çözümden endişe duyuyor ve ABD Başkanı Trump’ın İran'la müzakere edilmiş bir anlaşmaya ulaşma çabalarını altüst edecek askeri bir harekât için baskı yapmayı sürdürüyor.

New York Times’ın haberine göre Trump yönetimi İran’la bir nükleer anlaşma müzakere etmeye çalışırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, konuyla ilgili bilgilendirilen yetkililere göre, İran’ın ana nükleer zenginleştirme tesislerini vurmakla tehdit ederek bu görüşmeleri raydan çıkarma niyetini sürdürüyor.

İran’ın nükleer silah üretemeyeceğinden emin olmak için en iyi yolun ne olduğu konusundaki görüş ayrılığı, Trump ve Netanyahu arasında en az bir gergin telefon görüşmesine ve son günlerde üst düzey Amerikan ve İsrailli yetkililer arasında bir dizi toplantıya yol açtı.

Trump, pazar günü yaptığı açıklamada, İran’ın nükleer programını sınırlamaya yönelik çabasında “önümüzdeki iki gün içinde iyi bir şeyler çıkabileceğini” söyledi.

Netanyahu, İran'a ABD desteği olmadan yapılacak bir askeri harekât için bastırıyor

İsrail nisan içinde İran’ın nükleer tesislerine saldırmayı planlamış, ancak Trump müzakerelere devam etmek istediği için bu plandan vazgeçilmişti. Ancak Netanyahu, ABD desteği olmadan da askeri harekât için bastırmaya devam ediyor.

İsrail, ABD ile İran arasındaki müzakerelere doğrudan katılmıyor. Netanyahu ile Trump arasındaki gerginliğin temelinde ise İran’ın zayıf olduğu bu anı en iyi şekilde nasıl değerlendireceklerine dair farklı görüşleri yatıyor.

Ekim ayında İsrail, İran’ın nükleer tesislerini koruyan stratejik hava savunma sisteminin kilit unsurlarını yok etti. Bu, İsrail uçaklarının İran sınırlarına yaklaşırken hedef alınma korkusu olmadan hareket edebilmesini sağladı.

Ayrıca İsrail, İran’ın desteklediği Hizbullah ve Hamas’ı önemli ölçüde zayıflattı. Özellikle Hizbullah’a indirilen darbe, İsrail’in İran’a saldırı yolunda uçaklarını tehdit etme veya saldırıdan sonra İsrail’e füze saldırısıyla misilleme yapma ihtimalini ortadan kaldırdı.

İsrail İran'a saldırmak için doğru zamanın şimdi olduğunu savunuyor!

Netanyahu, İran’ın bu kırılganlığının uzun sürmeyeceğini ve saldırı için doğru zamanın şimdi olduğunu savunuyor. Trump ise İran’ın zayıflığının, uranyum zenginleştirme programını sonlandıracak bir anlaşma müzakere etmek için mükemmel bir fırsat sunduğunu ve görüşmeler başarısız olursa askeri tehdit desteğinin devreye sokulabileceğini düşünüyor.

Geçen ay Netanyahu, “iyi bir anlaşma”nın yalnızca İran’ın Natanz’daki çöl altına gömülü, Fordow’da bir dağın içindeki ve ülke geneline yayılmış diğer devasa nükleer tesislerinin “tüm altyapısının” sökülmesiyle mümkün olacağını ısrarla belirtti.

Trump’ın baş müzakerecisi Steve Witkoff ve İran Dışişleri Bakanı Abbas Irakçi arasındaki müzakerelerdeki temel anlaşmazlık, Trump yönetiminin İran’ın topraklarında nükleer materyal zenginleştirmeyi tamamen durdurması yönündeki talebi üzerine yoğunlaşıyor. Irakçi bu sınırlamayı defalarca reddetti ve salı günü sosyal medya paylaşımında, Batılı güçler “İran’da sıfır zenginleştirme” talebinde ısrar ederse “nükleer konuda konuşacak başka bir şey kalmaz” dedi.

Habere göre, geçen ay CIA Direktörü John Ratcliffe, Netanyahu ve İsrailli istihbarat yetkilileriyle İran’a yönelik olası gizli operasyonları görüşmek üzere İsrail’i ziyaret etti. İki ülke geçmişte de İran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesini engellemeye yönelik gizli çabalarda iş birliği yapmıştı; Bush ve Obama yönetimleri sırasında tesisleri sofistike bir siber silahla hedef alan bir girişim de buna dahildi.

Hükümetteki onlarca yıllık kariyeri boyunca Netanyahu, Tahran’a yönelik diplomatik girişimlere her zaman şüpheyle yaklaştı. 2015 anlaşmasına karşı çıkmış ve onu baltalamaya çalışmış, hatta anlaşmayı öldürme çağrısı yapmak için ABD Kongresi’nin ortak oturumunda konuşmuştu.

Bu kez İsrailli yetkililer eski bir taktiği raftan indirdi: Amerikan yardımı olmadan bile İran’a saldırmakla tehdit etmek. Neredeyse yirmi yıldır defalarca bu tür tehditler savurup geri çekilmiş olsalar da, bu kez blöf yapmadıklarını ısrarla belirtiyorlar.

Amerikan istihbaratı İsrail’in saldırı hazırlıklarını tespit etti

Konuya aşina iki kişinin aktardığına göre, İsrailli yetkililer, Trump’ın Orta Doğu’ya yaptığı ilk resmi dış gezisinden kısa bir süre önce Trump yönetimine İran’ın nükleer tesislerine saldırmaya hazırlandıklarını iletti. Amerikan istihbaratı da İsrail’in saldırıya hazırlık yaptığını tespit etti.

Bu gelişmeler Trump’ı Netanyahu ile konuşmaya yöneltti. Netanyahu’nun, askeri ve istihbarat kurumlarına saldırıya hazırlanmaları talimatı verdiğini inkâr etmediği ve bunun için sınırlı bir zaman penceresi olduğunu savunduğu bildirildi.

Ancak Amerikan askeri yetkilileri, Amerikan desteği olmadan yapılacak bir İsrail saldırısının ne kadar etkili olacağı konusunda şüpheli. Yetkililerin aktardığına göre, Trump telefon görüşmesinde İran’ın zayıflığını kabul etti, ancak bunun ABD’ye nükleer programı barışçıl şekilde sona erdirecek bir anlaşma yapma konusunda bir koz verdiğini savundu.

Haberin devamını New York Times’dan okuyabilirsiniz.