Reuters’ın haberine göre Tahran, ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail üzerinde etkisini kullanarak İran’la derhal ateşkese varması karşılığında nükleer müzakerelerde esneklik gösterebileceğini iletmesi için Katar, Suudi Arabistan ve Umman’dan aracılık yapmalarını istedi. Haber ajansı iki İranlı ve üç bölge kaynağının pazartesi günü bu konuda bilgi verdiğini bildirdi.
Körfez ülkelerinin liderleri ve üst düzey diplomatları, hafta sonu boyunca telefon diplomasisi yürüttü; birbirleriyle, Tahran’la, Washington’la ve diğer başkentlerle temasa geçerek, İsrail ile İran arasındaki bugüne kadarki en büyük çatışmanın daha da büyümesini önlemeye çalıştılar.
Wall Street Journal da Orta Doğulu ve Avrupalı yetkililer, İran'ın Arap aracılar aracılığıyla İsrail ve ABD'ye mesajlar göndererek, nükleer programları konusunda düşmanlıkların sona erdirilmesi ve görüşmelerin yeniden başlatılması yönündeki isteklerini acilen dile getirdiğini bildirdi.
Tahran'ın Arap yetkililere, ABD saldırıya katılmadığı sürece müzakere masasına dönmeye açık olduğu, İran’ın ayrıca İsrail'e, şiddeti kontrol altında tutmanın her iki tarafın da çıkarına olduğunu belirten mesajlar ilettiği ileri sürüldü.
Arap diplomatların aktardığına göre, Tahran, İsrail'in uzun sürecek bir yıpratma savaşına girmeyi göze alamayacağına ve sonunda diplomatik bir çözüm aramak zorunda kalacağına inanıyor. İranlı yetkililer, İsrail’in net bir çıkış stratejisinden yoksun olduğunu ve derin yeraltında bulunan Fordow uranyum zenginleştirme tesisi gibi kritik hedeflere anlamlı bir zarar verebilmek için ABD’nin askeri desteğine ihtiyaç duyduğunu düşünüyor.
Wall Street Journal’ın aktardığına göre, Arap bir yetkili, “İranlılar, ABD’nin İsrail’i savunma konusunda desteklediğini biliyor ve ABD’nin lojistik olarak da İsrail’in yanında olduğundan eminler,” dedi. Ancak İran, ABD’nin doğrudan saldırılara katılmayacağına dair açık bir güvence talep ediyor.
Arap yetkililere göre Tahran, nükleer program konusunda ABD ile diplomatik görüşmelerin yeniden başlama ihtimali ortadan kalkarsa, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini hızlandırabileceğini ve savaşın kapsamını genişletebileceğini bildirdi.
Ancak Arap arabulucular, İran’ın nükleer görüşmelerde yeni tavizler vermeye hazır olduğuna dair herhangi bir işaret göstermediğini belirtti. Geçtiğimiz hafta İsrail’in saldırıları nedeniyle yarıda kalan diplomatik süreç, zaten öncesinde İran’ın uranyum zenginleştirmeyi durdurmayı reddetmesi sebebiyle tıkanma noktasına gelmişti.
Saldırılar öncesinde üst düzey bir İsrailli yetkili, “Uranyum zenginleştirmenin sona ermesi, İran’dan kabul edebileceğimiz en düşük düzeydeki taviz olur” açıklamasında bulunmuştu.
Arap yetkililer ayrıca, Suudi Arabistan, Katar ve Umman gibi Körfez ülkelerinin, ABD’ye İsrail üzerindeki etkisini kullanarak çatışmayı durdurması için yoğun diplomatik baskı uyguladığını bildirdi.
Yetkililer, İsrail ve İran’ın yeniden müzakere masasına oturmaması halinde çatışmanın genişleyebileceği, bunun da bölgedeki enerji altyapılarını riske atarak küresel petrol piyasaları ve dünya ekonomisi üzerinde ciddi sonuçlara yol açabileceği uyarısında bulundu.
Yorumunuz