Senegal'deki son Fransız askeri tesisleri, bugün Dakar'da düzenlenecek tarihi bir törenle resmen ülkeye iade ediliyor.

Tören, Fransız ordusunun sadece 1960’taki bağımsızlıktan bu yana bulunduğu Senegal’de değil, aynı zamanda genel olarak Batı ve Orta Afrika’daki daimi varlığının da sonunu simgeleyecek. Zira 2022 yılından bu yana Fransız ordusu, Mali, Burkina Faso, Nijer, Çad ve Gabon’daki daimi askeri varlığına son verdi. Gabon’daki askeri üs ise eğitim odaklı bir Gabon-Fransız “ortak kampı”na dönüştürüldü

Senegal'deki Fransız birlikleri (EFS, Eléments Français au Sénégal) Senegal Silahlı Kuvvetleri ile operasyonel askeri ortaklık faaliyetleri yürütmek üzere görevlendirilen yaklaşık 350 askerden oluşuyordu. Ülkedeki Fransız askeri varlığı, 1960’tan bu yana Senegal’de ikili savunma ve iş birliği anlaşmalarına dayanıyordu; 1960 ile 1974 yılları arasında Senegal ordusuna “inşa desteği” sağlanmıştı. Bağımsızlığını kazandıktan sonra Senegal, Batı Afrika’da uzun süre Fransa’nın -eski sömürgeci egemen güç olarak- en güvenilir Afrika müttefiklerinden biri olmayı sürdürdü. Ancak Nisan 2024’ten bu yana görevde olan yeni yöneticiler, egemenliğin yeniden tesisi adına, bundan böyle Fransa’nın da diğer yabancı ortaklarla eşit düzeyde muamele göreceğini ilan etti.

"Yenilenen bir ortaklık"

İktidara gelen Senegal Devlet Başkanı Bassirou Diomaye Faye, Kasım 2024'te 2025 yılına kadar Senegal topraklarındaki tüm Fransız ve yabancı askeri varlığının sona ereceğini duyurdu. Faye, “Senegal bağımsız bir ülkedir, egemen bir devlettir ve egemenlik, egemen bir ülkede askeri üslerin varlığıyla bağdaşmaz.” demişti. Faye, bunun bir “kopuş” eylemi olmadığını belirtmiş, eski sömürge gücüyle “yenilenmiş bir ortaklığı” savunduğunu ifade etmişti.

Fransızların geri çekilmesi mart ayında başlatıldı ve o tarihten bu yana Fransız ordusu tarafından birçok tesis iade edildi. Ancak Fransa cephesinde bu karar 2011-2012 yıllarından itibaren alınmıştı. 2011 yılında, 1974’te kurulan Cap-Vert’teki Fransız Kuvvetleri (FFCV), yerlerini muharip birliklere sahip olmayan ancak uzman eğitmen havuzuna sahip Senegal’deki EFS'ye bırakmıştı. 2012 yılında ise, iki ülke arasında askeri iş birliği alanında bir ortaklık oluşturan antlaşmanın imzalanmasıyla, askeri ortaklığın yapısında bir değişiklik resmiyet kazanmıştı. O tarihten bu yana, toprak bütünlüğünün savunulması yalnızca Senegal Silahlı Kuvvetleri tarafından sağlanmaktadır.

Fransa’nın Senegal’den çekilişi, Afrika’daki Fransız varlığına yönelik yaygın güvensizliğin hakim olduğu bir ortamda, istişare yoluyla gerçekleşti. Sahel bölgesinde, darbelerle iktidara gelen ve Fransa’ya düşman hale gelen cuntalar karşısında, cihatçılıkla mücadele için konuşlandırılmış Fransız ordusu, isteyerek ya da zorla bölgeden çekilmek zorunda kaldı. Fransa’nın hâlen 1.500 personelin bulunduğu bir Cibuti üssü mevcut. Paris, Sahel’den çekilmenin ardından burayı Afrika’daki “görevler” için bir “projeksiyon noktası”na dönüştürmeyi hedefliyor.

Haberin tamamını Le Monde’dan okuyabilirsiniz.