ABD Başkan Trump, Ukrayna'nın Şükran Günü'ne (27 Kasım Perşembe) kadar Rusya ile yaklaşık dört yıldır devam eden savaşı sona erdirmek için kapsamlı ABD anlaşmasını kabul etmesini istediğini ve Kiev'e Rusya'ya büyük tavizler verecek bir taslak planı kabul edip etmeme konusunda karar vermesi için bir haftadan az süre tanınacağını söyledi.

Trump, Ukrayna'ya planı kabul etmesi için Şükran Günü'nde son tarih verip vermediği sorusuna yanıt olarak Fox News Radyosu'na, "Perşembe gününün uygun bir zaman olduğunu düşünüyoruz. Tek bir şey için buradayız: Cinayetlerin durmasını istiyoruz." dedi.

Trump, "işler yolunda giderse" son tarihi uzatabileceğini ima etti. Ancak Ukrayna güçlerinin Donbas bölgesinde Rusya'ya daha fazla toprak kaybetmenin eşiğinde olduğunu da belirtti. Trump ayrıca, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "durdurulacağını" ve "daha fazla savaş istemediğini" söyledi. Trump, Putin'in "cezalandırıldığını" da sözlerine ekledi.

Wall Street Journal'ın haberine göre, ABD'nin 28 maddelik planı, toprak tavizleri, Ukrayna'nın aktif görevdeki ordusunun büyüklüğüne sınırlama getirilmesi ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin daha önce reddettiği diğer hükümleri içeriyor.

“Tarihimizin en zor anlarından biri yaşanıyor”

Zelenski cuma günü ülkesinin karşı karşıya olduğu zorlukları kabul etti. Ulusa hitaben yaptığı konuşmada, "Tarihimizin en zor anlarından biri yaşanıyor. Ukrayna çok zor bir seçimle karşı karşıya kalabilir: Onurunu kaybetmek mi yoksa kilit bir ortağını kaybetme riski mi?" dedi.

Amerikan yönetimi, Zelenski'nin ülkesinde siyasi gerilimlerle ve savaş cephesindeki yeni gerilemelerle karşı karşıya kaldığı bir dönemde Ukrayna’ya baskıyı artırdı. Ukrayna’da devam eden bir yolsuzluk soruşturması, Zelenski'nin kabinesindeki üyelere ve diğer siyasi müttefiklerine odaklanmış durumda.

Rus güçleri Ukrayna'nın doğusunda ilerlemeye devam ederken, Moskova'nın Ukrayna'nın enerji sistemlerine yönelik saldırıları nedeniyle ülkenin büyük bir bölümüne günde yalnızca birkaç saat elektrik verilebiliyor.

Trump yönetiminin, Zelenski'yi anlaşmayı kabul etmeye ikna etmek adına kullanabileceği, istihbarat desteğini veya silah tedarikini kesmek gibi birçok baskı unsuru bulunuyor.

Cuma günü Zelenski, barış önerilerini görüşmek üzere Fransa, İngiltere ve Almanya liderleriyle bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ve ABD Ordu Bakanı Dan Driscoll ile ABD'nin savaşı sona erdirme önerisi hakkında bir saat görüştüğünü ve ayrıca öneriyi NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile de görüştüğünü söyledi.

Zelenski, "Argümanlar sunacağım, ikna edeceğim, seçenekler sunacağım ama düşmana Ukrayna'nın barış istemediğini söylemesi için kesinlikle bir sebep vermeyeceğiz." dedi. Ukrayna'ya "ihanet etmeyeceğini" söyleyerek, Ukraynalı yetkililerin Amerikan planını iyileştirmek ve "Ukraynalıların onurunu ve özgürlüğünü" korumak için gerektiği kadar, günde 24 saat, haftada 7 gün çalışacaklarını belirtti. Şöyle devam etti: "Rusya'nın çok uzakta olmadığını, AB sınırlarına yakın olduğunu, Ukrayna'nın artık rahat Avrupa yaşamını Putin'in planlarından ayıran tek kalkan olduğunu anlayan Avrupalı dostlarımıza güveniyoruz.”

Zelenski'nin konuşması, şu anda maruz kaldığı baskıyı yansıtıyor; çünkü bir yanda barış anlaşması isteyen Trump, diğer yanda Ukrayna’yı kontrol altına almak isteyen Rusya ve tüm zorluklara rağmen mücadele etmeye kararlı Ukraynalılar arasında sıkışmış durumda.

28 maddelik planda neler var?

Beyaz Saray'ın da doğruladığı, Trump yönetiminin internette yayınlanan 28 maddelik planının taslağında, Ukrayna'nın kontrolü altındaki bazı toprakları Moskova'ya devretmesi ve cephe hattının dondurulacağı Ukrayna'nın diğer bölgelerinde Rusya'nın fiili kontrolünü kabul etmesi çağrısı yapılıyor.

Plana göre, Ukrayna ordusu 600.000 kişiyle sınırlandırılacak ve ülkenin NATO'ya katılma hedefi engellenecek. Planda, çatışmaları durdurmayı amaçlayan hükümlerin yanı sıra, Kiev'in 100 gün içinde seçim yapmayı kabul etmesi de isteniyor.

Öneriler, Putin'in savaşı sona erdirme yönündeki uzun süredir devam eden taleplerinin çoğunu karşılamayı amaçlıyor. Kiev'in kontrolündeki topraklardan çekilmesi gibi birçok nokta, Ukrayna'nın uzun süredir devam eden tutumlarıyla çelişiyor.

28 maddelik plana ek olarak, ayrı bir ABD belgesi, Beyaz Saray yetkililerinin, Rusya'nın savaşı yeniden başlatması durumunda Ukrayna'ya sunmaya hazır oldukları güvenlik garantilerini ortaya koyuyor. Bunlar arasında, müttefiklerle yapılan istişarelerin ardından "istihbarat ve lojistik destek" veya "uygun görülen diğer adımlar" da yer alıyor. The Wall Street Journal tarafından incelenen belgenin bir kopyası, ABD'yi doğrudan askeri yardım sağlamaya mecbur kılmıyor. Garantiler 10 yıl sürecek ve uzatılabilecek.

Ukrayna kamuoyu, savaş boyunca toprak tavizlerine şiddetle karşı çıktı. Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü'nün ekim ayında yaptığı bir anket, Ukraynalıların %71'inin Ukrayna'nın şu anda kontrol ettiği toprakların Rusya'ya devredilmesine karşı çıktığını ortaya koydu.

Putin, Ukrayna'nın planı reddetmesi halinde daha fazla toprağı ele geçirmekle tehdit etti

Rusya Devlet Başkanı Putin cuma günü yaptığı açıklamada, ABD'nin Ukrayna için önerdiği planın "savaşın nihai ve barışçıl çözümü için bir temel oluşturabileceğini" belirterek, Kiev'in planı reddetmesi halinde daha fazla toprağı ele geçirmekle tehdit etti. 

"Barışçıl müzakereler yürütmeye ve sorunları barışçıl yollarla çözmeye hazırız. Ancak bunun için elbette önerilen planın tüm detaylarının kapsamlı bir şekilde tartışılması gerekiyor. Buna hazırız." diye ekledi.

Putin'e göre, Kiev'de kaygıyla karşılanan 28 maddelik plan, Moskova ve Washington arasında yalnızca "geniş hatlarıyla" görüşüldü ve Amerikalılar, Ruslardan "bazı tavizler vermelerini, esneklik göstermelerini" istedi.

"Ukrayna ve Avrupalı ​​müttefikleri hâlâ kendilerini kandırıyor ve Rusya'ya savaş alanında stratejik bir yenilgi yaşatmayı hayal ediyorlar" diye devam eden Putin, planın reddedilmesi halinde Moskova'nın hedeflerine "silah zoruyla, silahlı mücadele bağlamında" ulaşmaya hazır olduğunu söyledi .

Rusya Devlet Başkanı, "Eğer Kiev, Başkan Trump'ın önerilerini görüşmek istemiyor ve bunu reddediyorsa, o zaman Kiev ve Avrupalı ​​savaş kışkırtıcıları, Kupyansk'ta yaşanan olayların cephenin diğer kilit bölümlerinde kaçınılmaz olarak tekrarlanacağını anlamalıdır." dedi.

Rusya'nın Ukrayna enerji altyapısına yönelik yoğun hava saldırıları nedeniyle ülke artık Avrupa'ya elektrik ihraç etmiyor

Ukrayna Enerji Bakanlığı, Interfex-Ukraine haber ajansının aktardığına göre, "Düşmanın yoğun füze ve İHA saldırılarının ardından, Ukrayna'nın tüm büyük termik ve hidroelektrik santralleri hasar gördü." diye bildirdi. Bakanlık, ülkenin artık Avrupalı ​​komşularına elektrik ihraç etmediğini belirterek, "Elektrik üretim kapasiteleri önemli ölçüde azaldı." dedi. Dolayısıyla Ukrayna'nın tüm elektrik santrali üretim kapasitesi iç talebi karşılamak için kullanılıyor.

Kış mevsiminin başlamasıyla birlikte Rusların Ukrayna'daki enerji santrallerine ve elektrik altyapısına yönelik saldırıları yoğunlaştı ve elektrik kesintileri Ukrayna halkını düzenli olarak karanlıkta bırakıyor, bazen bu durum 10 saatten fazla sürüyor.

Kaynaklar: WSJ - Le Monde