Avrupa Birliği (AB), Rusya'nın birlik içindeki devlet varlıklarını süresiz olarak dondurma konusunda anlaştı; bu karar, Moskova'nın Kremlin'in bloke edilmiş parasının büyük kısmını elinde bulunduran merkezi menkul kıymetler saklama kuruluşu Euroclear'a karşı misilleme tehditlerini artırması üzerine alındı.

AB'nin acil durum yetkilerini kullanarak Rusya Merkez Bankası'nın 210 milyar avroluk (185 milyar sterlin) varlığına el koyma kararı, bu paranın Ukrayna'nın savunmasına yardım etmek için kullanılması yönünde önemli bir adım teşkil ediyor.

Avrupa Konseyi Başkanı António Costa cuma günü, AB liderlerinin ekim ayında verdikleri "Rusya'nın Ukrayna'ya karşı saldırgan savaşını sona erdirip verdiği zararı tazmin edene kadar Rus varlıklarının dondurılmasını sağlama" taahhüdünü yerine getirdiklerini doğruladı.

Bu adımdan önce, dondurulmuş varlıklara yönelik AB yaptırımlarının altı ayda bir yenilenmesi gerekiyordu; bu da Macaristan gibi Kremlin yanlısı bir hükümetin bu adımı veto etme potansiyelini yaratıyordu.

Karar, Rusya Merkez Bankası'nın varlıklarını güvence altında tutmak için elinde bulunduran Brüksel merkezli menkul kıymetler saklama kuruluşu Euroclear'a dava açacağını açıklamasından saatler sonra alındı. Bir zamanlar uluslararası finans sisteminin az bilinen bir parçası olan ve şimdi ilgi odağı haline gelen kuruluşun, dondurulmuş fonların nasıl kullanılacağı konusunda hiçbir söz hakkı bulunmuyor.

Moskova'daki bir mahkemede açılan davada, Euroclear'ın "yasa dışı eylemlerinin" Rus merkez bankasının fon ve menkul kıymetleri yönetme kabiliyetine "zarar verdiği" iddia ediliyor.

Euroclear’in bir sözcüsü, şirketin "şu anda Rusya'da 100'den fazla yasal davayla mücadele ettiğini" söyledi.

Geçtiğimiz hafta Avrupa Komisyonu, Rusya'nın Ukrayna'yı tamamen işgal etmesinden bu yana AB'de bloke ettiği Rus varlıkları karşılığında Ukrayna için 90 milyar avroluk (79 milyar sterlin) bir kredi teklif etti. Ancak plan, Moskova'dan gelecek bir dizi davadan ve ülkedeki Belçika varlıklarına el konulmasından korkan Belçika tarafından engellendi.

İngiltere devrede

Belçika Başbakanı Bart De Wever AB-Birleşik Krallık ilişkilerinin yeniden başlatılması, göç ve Rusya'nın sahip olduğu varlıklar konularında uzun zamandır planlanan görüşmeler için cuma günü Britanya Başbakanı Keir Starmer ile bir araya geldi .

De Wever'in sözcüsü, "dondurulmuş Rus devlet varlıklarının değerinin olası kullanımı" konusunu görüştüklerini ve "bu karmaşık konuda ilerleme kaydetmek için yakın iş birliğine devam etme konusunda anlaştıklarını" söyledi. Downing Street sözcüsü de neredeyse aynı bir açıklama yaptı.

Ukrayna'nın parası bahara kadar bitmiş olacak

Bu görüşme, liderlerin Ukrayna'nın 2026-27 dönemine yönelik finansmanına ilişkin kararlar alacaklarını vadettikleri gelecek haftaki AB zirvesi öncesinde gerçekleşti. Kiev'in gelecek baharda savunma harcamalarını karşılamak, doktor ve öğretmenlerin maaşlarını ödemek için parasının tükeneceği yönünde uyarılar yapılıyor.

AB yetkilileri, önerilen 90 milyar avroluk kredinin Ukrayna'nın önümüzdeki iki yıl için finansal ihtiyaçlarının üçte ikisini karşılayacağına inanıyor ve Kiev'in diğer "uluslararası ortaklarının" geri kalanını sağlayacağını öngörüyor.

Belçika hükümeti, Rusya tarafından dava edilmesi durumunda milyarlarca avroluk bir fatura ödemek zorunda kalmayacağına dair AB ortaklarından güvence alması gerektiğini belirtiyor.

De Wever daha önce bu öneriyi "temelde yanlış" olarak nitelendirmiş ve uluslararası hukuku ihlal edeceğini ve euro para biriminin istikrarını tehlikeye atacağını savunmuştu.

Plan etrafındaki gerilimlerin bir işareti olarak, Belçika, Bulgaristan, Malta ve İtalya, dondurulmuş varlıkların kullanımına yalnızca AB liderlerinin karar vermesi gerektiğini bildirdi. Cuma günü fonları süresiz olarak dondurmak için acil durum yetkileri maddesine desteklerini açıklayan bir bildiride, AB ülkelerini "AB ve uluslararası hukuka uygun olarak alternatif seçenekleri araştırmaya ve tartışmaya devam etmeye" çağırdılar.

Belçika, AB'nin Ukrayna'yı finanse etmek için sermaye piyasalarından borç alması gerektiğini ve bu borcun AB bütçesindeki tahsis edilmemiş fonlar (manevra alanı) karşılığında güvence altına alınması gerektiğini savunuyor. Ancak birçok üye devlet daha fazla ortak borçlanmaya yanaşmıyor.

Genellikle ekonomik ortodoksluğun savunucusu olan Almanya, dondurulmuş varlıklar planını en iyi seçenek olarak görüyor ve Belçika için gerekli garantilerin dörtte birini (50 milyar euro) sağlamayı taahhüt etti.

AB yetkilileri, Euroclear ve dolayısıyla Belçika için oluşacak hukuki riskin sınırlı olacağını savunuyor.

AB, Euroclear’den nakit borçlanıp Ukrayna’ya savaş tazminatı koşullu kredi vermeyi planlıyor

Karmaşık plana göre, AB Euroclear'den nakit borç alacak, ardından bu fonları Ukrayna'ya borç verecek; Rusya ise varlıkların yasal sahibi olarak kalacak. Ukrayna, ancak savaş sırasında verilen muazzam zararlar için Moskova'dan tazminat aldığında parayı geri ödeyecek.

27 milyar avro (23 milyar sterlin) değerinde dondurulmuş Rus varlığına ev sahipliği yapan İngiltere, bu fikri destekliyor ve Euroclear'ın elindeki varlıklarla ilgili bir kararın ardından G7 ülkelerinin bir kısmının, ancak hepsinin değil, benzer bir planı uygulamaya koymasını bekliyor. ABD'nin bu plana katılımı daha az kesin, zira ülke sadece mütevazı bir miktarda, 4 milyar avro (3,5 milyar sterlin) değerinde dondurulmuş Rus varlığına sahip.

Kaynak: The Guardian