Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, pazartesi günü ABD Başkanı Trump'ın Gazze için hazırladığı barış planını onayladı. Plan, Amerikan yönetiminin savaştan harap olmuş Gazze Şeridi'ni yeniden inşa etme vizyonuna BM yetkisi sağlıyor.

Kurulacak Uluslararası İstikrar Gücü Gazze'de görev yapacak

Karar, Gazze'ye girecek bir Uluslararası İstikrar Gücü kurulmasını öngörüyor. Trump'ın 20 maddelik ateşkes planını da içeren öneri, barış planını denetlemek üzere bir "Barış Kurulu" kurulmasını öngörüyor, ancak kurulun yapısı henüz netleşmedi.

Karar 13 lehte, sıfır aleyhte oyla kabul edildi. Veto yetkisi bulunan Rusya ve Çin, Mısır, Ürdün, Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin yanı sıra Endonezya, Türkiye ve Konsey üyesi Pakistan gibi çok sayıda Arap ve Müslüman ülkenin karara verdiği destekten etkilenerek çekimser kaldı.

Güvenlik Konseyi kararları hukuken bağlayıcı, uluslararası hukuk olarak kabul edilir ve Konsey, bu tür kararları uygulatacak bir mekanizmaya sahip olmasa da, ihlal edenleri yaptırımlarla cezalandırmak için önlemler alabilir.

Truth Social'daki paylaşımında Trump şunları yazdı: "Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin az önce yaptığı inanılmaz oylamadan dolayı tüm dünyayı tebrik ediyorum. Bu oylamada, başkanlığını benim yapacağım ve dünyanın en güçlü ve saygın liderlerini içerecek olan BARIŞ KURULU kabul edildi ve desteklendi."

Rusya ve Çin başta olmak üzere çeşitli ülkelere teşekkür eden Trump, oylamanın "tüm dünyada daha fazla barışa yol açacağını" söyledi.

Ancak, İsrail'in Gazze'deki saldırıları ve Batı Şeria'da patlak veren şiddet olayları nedeniyle, ileriye giden yol birçok belirsizlikle dolu. Bir sonraki adımlar arasında, Gazze'deki geçiş sürecini denetlemekle görevli olan Barış Kurulu üyelerinin belirlenmesi ve istikrar güçlerinin kimin yetkisi altında faaliyet göstereceğinin açıklığa kavuşturulması yer alıyor.

Kararda ilerlemeye bağlı olarak Filistinliler için muğlak devlet vurgusu

Kararda, Batı Şeria'nın bir bölümünü yöneten Filistin Yönetimi'nin reformlar yapması ve parçalanmış Gazze Şeridi'nin yeniden kalkınmasında ilerleme sağlanması halinde, "Filistinliler için nihayet kendi kaderini tayinin ve devlet kurma yolunda güvenilir bir yolun koşullarının oluşabileceği" belirtiliyor.

Birleşmiş Milletler Arap Grubu adına müzakerelerde bulunan ve Konsey'in tek Arap üyesi olan Cezayir'in Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Amar Bendjama, Gazze'deki çatışmanın sona ermesindeki kişisel çabalarından dolayı Trump'a teşekkür etti. Ancak Filistinlilerin devlet özlemlerinin göz ardı edilmemesi gerektiğini de sözlerine ekledi. Orta Doğu'da gerçek barışın, "onlarca yıldır bağımsız devletlerinin kurulmasını bekleyen Filistin halkına adalet sağlanmadan" gerçekleşemeyeceğini vurguladı.

Fransa, Guyana, Pakistan, Slovenya ve Somali de dahil olmak üzere birçok Konsey üyesi, kararın Filistin devleti konusunda net bir ifade içermemesinden rahatsızdı.

Ancak, siyasi ivmeyi desteklemek, şiddetin yeniden alevlenmesini önlemek ve bölgeye çok ihtiyaç duyulan insani yardımın akışını sağlamak amacıyla öneriyi desteklediklerini belirttiler. Gazze'nin toprak bütünlüğünün bozulmaması ve kalıcı barışın iki devletli bir çözüme dayanması gerektiğini yinelediler.

Kararda Filistin devleti kurulmasına ilişkin kullanılan dil, İsrail'in tepkisini çekmiş, Başbakan Binyamin Netanyahu pazar günü yaptığı açıklamada, "Filistin'in herhangi bir toprakta devlet kurmasına karşı çıkışımız değişmedi." demişti.

New York Times'ın yorumuna göre, Gazze'ye asker göndermesi beklenen Arap ve Müslüman ülkeler (Mısır, Endonezya, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri) askerlerinin Filistinli militanlarla silahlı çatışmaya girmesinden ve daha fazla kan dökülmesinden endişe duyuyor.

Trump yönetimi, Birleşmiş Milletler'den yetki talep etti çünkü bu ülkeler, askerlerinin kendi halkları tarafından Gazze'de işgalci olarak görülmemesi için Güvenlik Konseyi onayına ihtiyaç duyduklarını söylediler.

İsrail'in Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Danny Danon pazartesi günü yaptığı açıklamada, "Hamas'ın silahsızlandırılması barış anlaşmasının temel bir koşuludur. Hamas silahlara sahip olduğu sürece Gazze'nin geleceği olmayacak." dedi.

Karar tasarısı geçen hafta yapılan müzakerelerde çok sayıda revizyondan geçti ve Filistin devleti ve Barış Kurulu konusunda daha fazla netlik talep eden Avrupalılar da dahil olmak üzere birçok Konsey üyesinin tepkisiyle karşılaştı.

Rusya, Gazze konusunda kendi 10 maddelik karşı karar tasarısını hazırladı

Geçtiğimiz hafta sonlarında, ABD'nin kararları etrafında genellikle eşgüdümlü bir tutum sergileyen Çin ve Rusya'nın itirazları, kararı tamamen rayından çıkarma tehdidinde bulundu. Rusya, Gazze konusunda kendi 10 maddelik karşı karar tasarısını hazırladı. Bu kararda, Filistin'in devlet olması çağrısında bulunuldu ve İsrail işgali altındaki Batı Şeria ile Gazze'nin Filistin Yönetimi'ne bağlı bir devlet olarak birleştirilmesi gerektiği belirtildi.

Oylamanın ardından Rusya ve Çin, kararda temel bileşenlerin net olmaması, ABD'nin Barış Kurulu ve iki devletli çözüm konusunda daha fazla ayrıntı sağlanması yönündeki çok sayıda talebe yanıt vermemesi ve Filistinlilerin savaş sonrası bölgenin yönetimi için kendi kaderini tayin hakkının tam olarak yansıtılmaması nedeniyle oylamaya katılmadıklarını açıkladı.

Rusya'nın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Vasily Nebenzya, Konsey'e yaptığı açıklamada, "Bugün Güvenlik Konseyi için üzücü bir gün," dedi. Kararı "bir başka saçmalık" olarak nitelendiren Nebenzya, dikkatli bir inceleme yapılmadan alınan bir karar olduğunu ve ABD'nin Güvenlik Konseyi üyelerine "baskı uygulayarak" kararı geçirdiğini söyledi.

Dünya Bankası'nın Gazze'nin yeniden inşası için mali kaynak ayırmasına izin verildi

Kararda, BM'ye bağlı Dünya Bankası'nın Gazze'nin yeniden inşası için mali kaynak ayırmasına izin veriliyor ve bu amaçla özel bir trust fonu oluşturulması öngörülüyor.

Barış Kurulu'na en azından 2027 yılı sonuna kadar Gazze'yi denetleme yetkisi veriliyor ve bölgenin günlük olarak "Şeritteki yetenekli Filistinlilerden oluşan teknokrat, apolitik bir komite" tarafından yönetileceği belirtiliyor.

İstikrar gücü ayrıca Filistinli polis personeline eğitim ve destek sağlamak, sivilleri korumak, insani koridorların güvenliğini sağlamak ve sınır bölgelerini güvence altına almak için Mısır ve İsrail ile koordinasyon sağlayacak.

Kaynak: New York Times