Kıbrıs’ın kültürel mirasıyla çağdaş sanatın buluşma noktası Bienal Lefkoşa, “Merhamet” temasıyla sanatseverlere kapılarını açtı. Arkhe organizasyonu tarafından, Lefkoşa Türk Belediyesi himayesinde ve Vedat Kaner Vakfı ana sponsorluğunda düzenlenen bienalin açılış resepsiyonu, Arabahmet Kültür Evi’nde büyük bir katılımla gerçekleştirildi.

Bienal Lefkoşa teması neden “Merhamet”?

Yazar Susan Sontag, 'Başkalarının Acısına Bakmak' adlı eserinde, pasif bir duygu olmaktan çıkarak eyleme dönüşmesi gereken bir merhamet kavramından söz eder. Ancak bugün, bu kavramın içi boşalmış, anlamı silikleşmiş gibi görünüyor.

Bu dengesizlik, insanlığı eşi benzeri görülmemiş bir krizle karşı karşıya bırakıyor. Büyük acıların yaşandığı bir dünyada kalıcı ve etkili çözümler hâlâ belirsizliğini koruyor. Tam da bu nedenle şu soruyu sormak kaçınılmaz hale geliyor:
“İnsanlık kültürünün ve tüm canlı yaşamının temeli olan merhamet ve ona eşlik eden empatiye ne oldu?”

Sontag’ın altını çizdiği gibi, eyleme dönüşen bir merhamete bugün her zamankinden daha fazla ihtiyacımız var.

Bienal Lefkoşa, bu kavramı sanatın evrensel diliyle yeniden tartışmaya açıyor. Amaç, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde merhametin yerini sorgulamaya, duygusal ve düşünsel dünyalarımızda bu değeri yeniden inşa etmeye teşvik etmek.

Bienalin açılışına Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı, bazı bakan ve milletvekilleri, kurum temsilcileri ve bienalde eserleriyle yer alan çok sayıda sanatçı katıldı. 

ARUCAD Modern Dans Bölümü öğrencilerinden unutulmaz performans

Arkın Yaratıcı Sanatlar ve Tasarım Üniversitesi (ARUCAD) Müzik ve Sahne sanatları Fakültesi, Modern Dans Bölümü öğrencileri Yağmur Özdağ, Dila Oranlı, Nehir Nur Çelik, İdil İlgi Kabakcı ve Daria Teplykh, ARUCAD Modern Dans Bölümü Başkanı Yrd. Doç. Dr. Handan Ergiydiren’in koreografisiyle sahneledikleri Lefkoşa Bienali açılış gösterisi “GİTME” performansıyla izleyicilere unutulmaz bir deneyim yaşattı.

Bu yıl ilk kez düzenlenen Bienal Lefkoşa, geçtiğimiz yılın hazırlık projesi olan Eklektik Manifest’in ardından uzun bir hazırlık sürecinin ürünü olarak hayata geçirildi. Bir ay boyunca Lefkoşa’nın farklı mekânlarında sergilenecek etkinliklerle, “merhamet” kavramı sanatsal, felsefi ve toplumsal boyutlarıyla yeniden düşünülüyor.

Etkinlikte LTB Başkanı Mehmet Harmancı, Arkhe Direktörü Halil Duranay ve Bienal Lefkoşa Küratoryal ve Seçici Komite Başkanı Herve Matine açılış konuşmalarını yaparken, programda Filozof Kenan Gürsoy da bir söyleşiyle yer aldı.

“Bu şehirde yapılan her etkinlik, kentin tarihine yeni bir halka ekliyor”

Açılışta konuşan Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı, Lefkoşa’nın binlerce yıllık geçmişe sahip kadim bir şehir olduğunu hatırlatarak, “Bu şehirde yapılan her etkinlik, kentin tarihine yeni bir halka ekliyor,” dedi. Bienalin gerçekleşmesine katkı sağlayan tüm kurum ve sanatçılara teşekkür eden Harmancı, bazı Kıbrıslı Rum sanatçıların güneydeki Kültür Bakanlığı tarafından baskıya uğradığını belirterek bunun “sanatın evrenselliği ve özgür ruhuyla bağdaşmadığını” dile getirdi.

“Gazze Bienali, Lefkoşa Bienali’nin bir parçasıdır” diyen Harmancı, Gazzeli sanatçıların eserlerinin Lefkoşa Pavyonu’nda sergilendiğini vurguladı:

“Bu yüzyılın en büyük insanlık ayıbını sanatın gözünden görmek zorundayız. 15 bin çocuğun katledildiği bir coğrafyanın sanatçılarını ayakta alkışlıyorum. Bugün burada eserlerinin yeniden üretilmiş olması, sanat yoluyla bir direniştir; sanat yoluyla barış çağrısıdır.”

Harmancı ayrıca 2027’de düzenlenecek ikinci bienalin, iki toplumun ortak zemininde buluşacağı bir etkinlik olmasını diledi.

“140’tan fazla yerli ve yabancı sanatçı Bienal’de”

Arkhe Direktörü Halil Duranay, konuşmasında bienalin sürdürülebilir bir yapıya kavuşmasının önemine dikkat çekerek “Sanat, birleştirici, özgürleştirici ve sınır tanımayan bir güçtür,” dedi. Bir ay boyunca 140’tan fazla yerli ve yabancı sanatçının eserlerinin farklı mekânlarda sanatseverlerle buluşacağını açıkladı. Duranay, Lefkoşa’nın kültür ve sanatla yeniden tanımlanmasının yalnızca bir estetik mesele değil, aynı zamanda bir toplumsal iyileşme süreci olduğunu vurguladı.

“Lefkoşa, merhameti keşfetmek için doğru şehir”

Bienal Lefkoşa Küratoryal ve Seçici Komite Başkanı Hervé Matine, “Merhamet” temasının önemine değinerek, “Lefkoşa bölünmüş bir şehir olabilir, ancak derinlerinde bir birlik duygusu barındırıyor,” dedi. Matine, bienalin sanatçılarla izleyiciler arasında anlamlı bir köprü kurmasını temenni etti.

Bienalin küratoryal ve seçici komitesi, farklı disiplinlerden gelen sanat profesyonellerinden, Hervé Matine (Komite Başkanı), Senih Çavuşoğlu, Aslı Bolayır ve Ginette Caron’dan oluşuyor. Komite, “Merhamet” temasını farklı sanatsal biçimlerde ele alan eserlerin üretim sürecini yönlendiriyor.

Her cumartesi ücretsiz, Türkçe ve İngilizce rehberli turlarla sergi alanları gezilebilecek

Bienal süresince İsmet Vehit Güney Sanat Merkezi, Atatürk Kültür Merkezi, ARUCAD Artspace, Büyük Han, Bedesten, Bandabuliya, Tanzimat 54, Eski Fransız Kültür Derneği, Ermeni Kilisesi ve Arabahmet Kültür Evi gibi Lefkoşa’nın sembolik mekânları, “Merhamet” temasını farklı sanat disiplinlerinde yorumlayan eserlerle ziyaretçilere açık olacak.

Ziyaret saatleri
Salı–Perşembe: 10.00–15.00
Cuma: 10.00–19.00
Cumartesi: 10.00–16.00
ARUCAD Artspace ve Atatürk Kültür Merkezi: Cumartesi günleri 10.00–13.00

Bienal boyunca her cumartesi 10.30–14.30 saatleri arasında düzenlenecek ücretsiz rehberli turlar, ziyaretçilere sergi alanlarını ve kamusal yerleştirmeleri Türkçe ve İngilizce olarak tanıma olanağı sağlayacak.

Arabahmet Kültür Evi

8 Kasım Cumartesi, 14.00 – Kerimcan Güleryüz söyleşisi
14 Kasım Cuma, 19.00 – Meyda Yeğenoğlu ve Mahmut Mutman konuşması
29 Kasım Cumartesi, 19.30 – Romance Piyano Galerisi konseri

ARKHE Açık Alan

8 Kasım Cumartesi, 18.00 – Handan Ergiydiren performansı
10 Kasım Pazartesi, 19.30 – Handan Ergiydiren performansı

Bandabuliya Sahnesi

12 Kasım Çarşamba, 19.00 – Espai Sombrero M104 performansı
19 Kasım Çarşamba, 19.00 – Myrrha Trio & Hakkı Cengiz performansı
20 Kasım Perşembe, 19.00 – Salvataro Catalvo performansı
26 Kasım Çarşamba, 19.00 – Enigma performansı
27 Kasım Perşembe, 19.00 – New Horizons performansı

Lefkeliler Meydanı

11 Kasım Salı, 19.30 – Arshid Azarine Trio konseri

Naci Talat Vakfı

22 Kasım Cumartesi, 19.30 – Gözdem İlkay performansı

Sultan II. Mahmut Kütüphanesi

10–11 Kasım, 15.00 – Melih Kıraç ve Kamola Rashidova performansları