İsrail başbakanı Benyamin Netanyahu, hakkında yürütülen yolsuzluk davası nedeniyle İsrail Devlet Başkanı Isaac Herzog’a resmi bir af talebinde bulundu; Cumhurbaşkanlığı Ofisi pazar günü (30 Kasım) talebi duyurdu.

Cumhurbaşkanlığı açıklamasında, “Bu, önemli sonuçlar doğurabilecek istisnai bir af talebidir” denildi. Metinde ayrıca, “Tüm görüşlerin alınmasının ardından İsrail Devlet Başkanı talebi sorumluluk ve ciddiyetle değerlendirecektir” ifadelerine yer verildi.

ABD Başkanı Trump, bu ayın başlarında İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'a yolsuzluk davasını "siyasi, haksız kovuşturma" olarak nitelendiren bir mektup göndermiş ve Netanyahu’ya af verilmesini istemişti.

Herzog, Netanyahu'nun eski siyasi rakibi olmasına rağmen, ikilinin iyi bir çalışma ilişkisi var.

Ofisinden yayımlanan video açıklamasında Benjamin Netanyahu, "Yargılamanın devam etmesi bizi içten parçalıyor, bu bölünmeyi körüklüyor ve ayrılıkları derinleştiriyor." dedi ve haftada üç kez ifade vermenin "karşılanması imkânsız bir talep" olduğunu ekledi. 

Netanyahu, "Yargılamanın derhal sona ermesinin, gerginliğin azaltılmasına ve ülkemizin çok ihtiyaç duyduğu genel uzlaşmanın sağlanmasına büyük katkı sağlayacağından" emin olduğunu belirtirken, kendisine karşı devam eden yargılamada masum olduğunu bir kez daha savundu.

Associated Press'e göre, af talebi avukatı tarafından imzalanmış ayrıntılı bir mektup ve Netanyahu'nun kendisi tarafından imzalanmış bir diğer mektup olmak üzere iki belge içeriyor. Bu belgeler incelenmek üzere Adalet Bakanlığı'na gönderilecek, ardından cumhurbaşkanına daha fazla tavsiyede bulunacak olan hukuk danışmanına iletilecek.

Netanyahu, İsrail tarihinde üç ayrı davada dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma ve rüşvet almakla suçlandıktan sonra yargılanan tek başbakan oldu. Ancak henüz hiçbir suçtan hüküm giymedi.

Netanyahu iddiaları reddederek, davayı medya, polis ve yargı tarafından düzenlenen bir cadı avı olarak nitelendirdi.

"Hukuk işlemleri devam ederken mahkûmiyet öncesi af, hukukun üstünlüğünü tehdit eder ve kanun önünde eşitlik ilkesini ciddi şekilde zedeler"

Hukuk uzmanları, af talebinin davayı durduramayacağını söylüyor. İsrail Adalet Bakanlığı eski genel müdürü Emi Palmor, "Bu imkânsız" dedi.

"Yargılama devam ederken masum olduğunuzu iddia edemez ve başkana gelip müdahale etmesini isteyemezsiniz," dedi. Yargılamayı durdurmanın tek yolunun, başsavcıdan yargılamayı durdurmasını istemek olduğunu söyledi.

Sistem, nadir durumlarda Netanyahu'yu affedebilir. Uzmanlar, cumhurbaşkanının bu konuda geniş bir takdir yetkisine sahip olduğunu ve denetimin sınırlı olduğunu söylüyor.

Ancak İsrail Demokrasi Enstitüsü bu ayın başlarında, "Kural olarak, cumhurbaşkanı bir af talebini ancak tüm yasal işlemler sona erdikten sonra inceler. Mahkûmiyet öncesi af olasılığı ... son derece nadirdir," diye yazmıştı. "Hukuk işlemleri devam ederken mahkumiyet öncesi af, hukukun üstünlüğünü tehdit eder ve kanun önünde eşitlik ilkesini ciddi şekilde zedeler." demişti.

Netanyahu kendisini görevden almaya çalışan bir "derin devlet" komplosunun kurbanı olduğunu iddia ediyor

2008 yılında muhalefet lideri olarak Netanyahu, büyüyen bir yolsuzluk skandalıyla karşı karşıya kalan dönemin Başbakanı Ehud Olmert'i istifaya çağırmıştı. O dönemde Netanyahu, "boğazına kadar skandala batmış" bir başbakanın ülkeyi yönetme yetkisine sahip olmadığını ve Olmert'in ulusun çıkarlarına değil, kendi kişisel çıkarlarına hizmet eden kararlar alma riski taşıdığını söylemişti.

Olmert, o yıl hakkında dava açılmadan önce istifa etti ve daha sonra 16 ay hapis yattı.

Netanyahu, kendi hukuki sorunları başladığından beri farklı ve meydan okuyan bir tavır takındı. Kendisini, kendisini görevden almaya çalışan bir "derin devlet" komplosunun kurbanı olarak gösterdi.

Netanyahu, 2022'nin sonlarında mevcut hükümetini kurduktan kısa bir süre sonra, İsrail'in adalet sistemini elden geçirme planını başlattı.

Netanyahu, planı çok ihtiyaç duyulan bir reform olarak sundu. Ancak muhalifleri, onu adalet sistemini zayıflatmaya çalışmakla, ülkenin denge ve denetleme sistemine zarar vermekle ve yargılandığı sırada çıkar çatışması yaratmakla suçladılar.

Plan, hükümete karşı büyük sokak protestolarını tetikledi ve eleştirmenler, derin bölünmelerin İsrail'in düşmanlarına zayıflık mesajı gönderdiğini ve Hamas'ı 2023 saldırılarını başlatmaya teşvik ettiğini ileri sürdü.

Netanyahu'nun talebi pazar günü de tepkilere yol açtı ve muhalefet ve destek grupları, cumhurbaşkanına talebine boyun eğmemesi yönünde çağrıda bulunarak anında tepki gösterdi.

Muhalefet lideri Yair Lapid, "Suçunu kabul etmeden, pişmanlık duymadan ve siyasi hayattan derhal çekilmeden ona af veremezsiniz." dedi.

İsrail'deki Kaliteli Hükümet Hareketi, dolandırıcılık ve güveni kötüye kullanma gibi ciddi suçlarla suçlanan bir başbakana af çıkarılmasının, yasanın üstünde vatandaşların var olduğu yönünde açık bir mesaj vereceğini söyledi.

Kaynak: Associated Press