Berlin Duvarı'nın yıkılmasından Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline kadar Rus ve Ukrayna suç figürleri birlikte çalışıyordu. Suç örgütleri arasındaki bu iş birliği, Ulusötesi Organize Suça Karşı Küresel Girişim (GI-TOC, Global Initiative Against Transnational Organized Crime) tarafından hazırlanan yeni bir rapora göre işgal sonrasında parçalandı.

Ukraynalı suç figürleri ticaretlerinde artık daha vatansever bir tutum benimsese de, bu, halen güç ve kâr elde etmek amacıyla yasa dışı işler yapmadıkları anlamına gelmiyor. 

GI-TOC raporunda, savaştan önce, iki ülkenin Batı Avrupa'ya lüks mallar ve uyuşturucu gönderen, "kazançlı bir ulusötesi kaçakçılık otoyolunu kontrol ettiği”ni kaydetti. Yozlaşmış yetkililer ve suç patronları, Ukrayna'nın Rus gazı için Batı'ya geçiş ülkesi olma statüsü sayesinde milyonlarca dolar çaldı.

Bir yıldır süren işgal, Rus ve Ukraynalı organize suç grupları arasındaki iş birliğini imkansız hale getirdi ve uzun süredir devam eden iş bağları artık geçerliliğini korumuyor.

Savaşın patlak vermesiyle Ukrayna istihbaratının, Ukrayna'yı içeriden istikrarsızlaştırmak için gönderilen Rus suçluları ve sabotajcıları tespit etmek amacıyla yerel suç gruplarından iş birliği talep ettiği bildirildi.

GI-TOC, birkaç ay içinde, "çoğu Rus suç aktörünün yakalandığını veya ülkeden çıkarıldığı”nı kaydetti.

Bu tür bir iş birliği, ABD deniz istihbaratının ülkenin kuzeydoğu limanlarını Alman casuslarından ve sabotajcılarından korumak için ABD’de faaliyet gösteren İtalyan ve Yahudi organize suç gruplarıyla sözleşme yaptığı, İkinci Dünya Savaşı sırasındaki ‘Yeraltı Operasyonu’ ile paralellikler taşıyor.

Benzer şekilde zamanında ABD’de Meyer Lansky ve Charles "Lucky" Luciano gibi tarihi suçlu figürlerinden, Avrupa'ya giden temel savaş malzemelerini ve ekipmanını çalabilecek karaborsacıları dizginlemeleri istenmişti.

Luciano'nun hapis cezası iş birliği karşılığında hafifletildi, ancak savaştan sonra İtalya'ya geri gönderildi ve 1962'deki ölümüne kadar orada yaşadı.

Ukrayna'nın yeraltı suç dünyasından bazıları anavatanlarını koruma çağrısını geçmişlerini temizlemek için bir fırsat olarak görebilirken, diğerleri bunu daha önce Rus meslektaşlarının kontrol ettiği masada bir sandalyeyi geri alma şansı olarak görebilir.

GI-TOC, savaştan önce Ukrayna'nın Afganistan'dan eroin ve Latin Amerika'dan kokain gibi çok çeşitli uyuşturucular için bir geçiş merkezi olarak hareket ettiğine dikkat çekti. Metamfetamin ve metadon tedarikiyle sentetik uyuşturucu pazarı da Ukrayna ve Rusya'yı kasıp kavuruyordu.

Bununla birlikte, işgalden sonra Rus askeri ablukaları, tedarik sıkıntısına neden oldu. Aynı şekilde GI-TOC, zengin tüketici tabanının çoğunun kaçışının pazarda yüzde 25'e kadar fiyat düşüşlerine yol açtığını bildirdi.

Öte yandan, Ukrayna’da sentetik uyuşturucu satışları kısa sürede toparlandı ve uyuşturucu dağıtımıyla ilgili cezai suçlar 2021'den 2022'ye kadar yaklaşık yüzde 16 arttı.

İleriye dönük olarak, Ukrayna için rahatsız edici husus ise devletin organize suçla mücadelesinin Rus işgalcileri püskürtme çabaları tarafından nasıl engellendiğidir.

18 ila 60 yaşları arasındaki tüm erkeklerin zorunlu askerlik yapması nedeniyle kolluk kuvvetleri gölgedekilerle savaşmak yerine doğu cephesindeki düşmanlarıyla savaşmaya odaklandı. Buna, hem istihbarat grupları için çalışan dedektifler hem de savaşın ön saflarında görevlendirilmiş fiziksel olarak uygun subaylar dahildir.

GI-TOC, bu durumun Ukraynalı organize suç gruplarının karşı karşıya kaldığı direnişi azaltacağını ve suç örgütlerinin kontrolsüz bırakılmaları durumunda genişlemelerini sağlayabileceğini vurguladı.

Kaynaklar: GI-TOC Raporu – OCCRP