Avrupalı ve Ukraynalı yetkililere göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bu hafta Trump yönetimine Ukrayna’da ateşkes için kapsamlı bir teklif sundu. Buna göre, çatışmaların durdurulması karşılığında Kiev’den büyük toprak tavizleri verilmesi ve bu taleplerin küresel olarak tanınması istendi.

Trump, 15 Ağustos’ta Alaska’da Putin’le görüşecek

ABD Başkanı Donald Trump, Putin’in önerisi üzerine 15 Ağustos’ta Alaska’da Rus liderle bir araya geleceğini açıkladı. Görüşmenin yeri ve formatı hakkında ek bilgi verilmedi. Kremlin’den ise yorum yapılmadı. 

Donald Trump, Beyaz Saray'da gazetecilere yaptığı açıklamada, Rusya ile Ukrayna arasında gelecekte yapılması planlanan bir anlaşma hakkında, "Her iki tarafın da yararına olacak bazı toprak takasları olacak, ancak bunu daha sonra veya yarın konuşacağız" dedi ve ekledi: "Karmaşık bir konu, gerçekten kolay değil."

"Üç buçuk yıldan fazla süredir çatışmaların yaşandığı bir bölgeden bahsediyoruz (...) bir kısmını geri alacağız " diyen ABD Başkanı, daha fazla ayrıntı vermedi.

Kremlin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD'li mevkidaşı Donald Trump arasında 15 Ağustos Cuma günü Alaska'da bir görüşme yapılacağını doğruladı ve yer seçimini "oldukça mantıklı " olarak nitelendirdi.

Avrupa’dan ciddi çekince

Avrupalı yetkililer, Rusya’nın savaşı durdurma dışında fazla taahhüt içermeyen, ancak Ukrayna’nın doğudaki Donbas bölgesini teslim etmesini gerektiren öneriye ciddi şekilde karşı çıkıyor. Putin’in Moskova’da ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff’a ilettiği teklif, diplomatik kulislerde detaylarının netleşmesi için yoğun çabalara yol açtı.

Teklifin arka planındaki endişeler

Trump ve Witkoff ile yapılan telefon görüşmeleri sonrası bilgilendirilen Avrupalı ve Ukraynalı yetkililer, Putin’in teklifinin esasen savaşı sürdürürken yeni ABD yaptırımları ve tarifelerinden kaçınma hamlesi olabileceğini dile getirdi.

Donetsk’ten çekilme karşılığında ateşkes

Görüşmelere ilişkin bilgi sahibi yetkililere göre Putin, Ukrayna’nın Donetsk bölgesinden tamamen çekilmesi halinde tam ateşkesi kabul edeceğini bildirdi. Bu durumda Rusya, Donetsk ve Luhansk’ın yanı sıra 2014’te ele geçirdiği Kırım’ı da kalıcı olarak elinde tutacak.

Zaporijya ve Herson belirsizliği

Avrupalı yetkililer, Putin’in kontrol ettiği Zaporijya ve Herson’un güney bölgeleri konusunda netlik arıyor. ABD’li bir yetkili, Putin’in mevcut cephe hatlarında savaşın durdurulmasını önerdiğini, ancak daha sonra bu bölgelerin de Rusya’nın tam kontrolüne geçmesi için Ukrayna ile toprak takası planladığını söyledi. Moskova daha önce, 2014'te ilhak ettiği Kırım'a ek olarak, kısmen işgal ettiği dört bölgeyi (Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson) Ukrayna'nın terk etmesini, Batı'dan silah sevkiyatından ve NATO üyeliğinden vazgeçmesini talep etmişti.

İki aşamalı barış planı

Witkoff’un Avrupalı yetkililere aktardığına göre öneri iki aşamadan oluşuyor: İlk aşamada Ukrayna Donetsk’ten çekilecek ve cephe hatları dondurulacak. İkinci aşamada Putin ve Trump, Ukrayna lideri Volodimir Zelenski ile nihai barış planı üzerinde anlaşacak.

Ukrayna’nın ön koşulu: Ateşkes

Ukraynalı yetkililer prensipte hiçbir öneriye kapalı olmadıklarını, ancak her türlü sonraki müzakere için ön koşulun ateşkes olduğunu yineledi. Ukrayna Anayasası, Zelenski'nin toprak değişikliğini tek taraflı onaylamayı yasaklıyor.

Güvenlik garantilerinde şüphe

Putin’in, Ukrayna veya Avrupa’ya saldırmayacağına dair bir yasa çıkarma vaadi Avrupalı yetkililerde güven uyandırmadı. Teklif, Ukrayna’nın NATO üyelik hedefleri veya güvenlik garantilerine doğrudan değinmiyor.

İç baskı ve uluslararası diplomasi

Putin’in hamlesinin, Zelenski üzerindeki iç baskıyı artırmayı ve ABD’nin yeni yaptırımlarını engellemeyi hedeflediği değerlendiriliyor. Trump, müzakereler sürerken Hindistan’a uygulanan yüksek gümrük vergisi dışında diğer yaptırımların ertelenebileceğini söyledi.

Artış gösteren saldırılar

Rusya, son haftalarda Ukrayna’ya yönelik füze ve İHA saldırılarını iki katına çıkardı. Cuma günü Kiev banliyösü Buça da bombalandı.

Temkinli iyimserlik

Bazı Avrupalı liderler, Trump’ın diplomatik girişimlerinin çatışmayı dondurma ihtimali konusunda temkinli bir iyimserlik dile getirdi. Polonya Başbakanı Donald Tusk, çatışmanın tamamen bitmese de dondurulabileceğini söyledi.

Rusya’nın diplomasi trafiği

Moskova, Putin’in Witkoff görüşmesinin ardından Hindistan, Çin, Belarus, Güney Afrika ve diğer ülke liderleriyle temas kurduğunu, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un ise Türkiye’deki mevkidaşıyla görüştüğünü duyurdu.

Haberin tamamı için Wall Street Journal.